Andaluzja to drugi co do wielkości region autonomiczny Hiszpanii (po Kastylii-León). Dzieli się na 8 prowincji, a każda z nich to setki kilometrów pięknych krajobrazów i niezliczone miasta i miasteczka warte odwiedzenia. Ale Andaluzja to przede wszystkim wyjątkowy klimat miejsca, w którym czas płynie trochę wolniej niż w innych regionach Hiszpanii. Być może jest to cliché, ale ja mam takie wrażenie za każdym razem, gdy tu jesteśmy.
Zwiedzanie Andaluzji radzę podzielić na odcinki, odkrywać ją po kawałku, poco a poco i nie nastawiać się, że w czasie jednego wyjazdu zobaczymy „wszystko, co zobaczyć trzeba”. Jeśli taki będzie nasz cel, to tylko się najeździmy, to wszystko zleje się nam w jedną masę i niewiele z tego zapamiętamy. To tak subiektywnie i z doświadczenia. Tu się po prostu wraca raz na jakiś czas. My wracamy i co więcej, czasami powtarzamy te same miejsca, czasami dodajemy nowe. W tym roku po raz pierwszy do Andaluzji zabraliśmy dzieci i to był idealny moment. Wiek 8 lat pozwala już docenić magię tego zakątka Europy.
Jak zaplanować zwiedzanie Andaluzji
Andaluzja to ogromny obszar i spore odległości. Jeśli chcielibyśmy zrobić dużą pętlę zaczynając np. w Maladze i objechać wszystkie duże miasta, spokojnie zrobimy 1000 km. Pętla trochę mniej naszpikowana miastami to i tak około 700 km. Oto kilka pomysłów na trasę po Andaluzji:
- Málaga – Tarifa – Kadyks i Jerez de la Frontera – Sewilla – Kordoba – Baeza i Ubeda – Granada – Costa Tropical – Málaga (1000 km)
- Málaga – Ronda i białe miasteczka – Kordoba – Antequera – Granada – wybrzeże Costa Tropical – Málaga (ok. 700 km)
- Sewilla – Kordoba – białe miasteczka + Ronda – Estepona – Tarifa i Conil – Kadyks – Jerez – Sewilla (750 km)
Na zobaczenie których miejsc się zdecydować? To bardzo trudny wybór. W tym poście znajdziecie pomysły na zwiedzanie Andaluzji podzielone tematycznie – architektura, sztuka, plaże, Parki Narodowe, białe miasteczka, etc. Mam nadzieję, że pomogą opracować trasę spełniającą wszystkie Wasze oczekiwania.
1. Zwiedzanie Andaluzji szlakiem architektury arabskiej
O niepowtarzalnym klimacie Andaluzji decyduje jej historia, a co za tym idzie architektura. To tutaj jesteśmy w stanie napawać się klimatem miejsc niczym wyjętych z baśni tysiąca i jednej nocy. Gdybym miała wybrać tylko jeden z zabytków Andaluzji to odwiedzenia, na pewno byłaby to Alhambra. Jeśli miałabym wybrać tylko jedno miasto, wydaje mi się, że byłaby to Kordoba. Ale prawdę mówiąc takie „rady” nie mają trochę sensu. Każde z dużych andaluzyjskich miast ma swój niepowtarzalny klimat i całe mnóstwo zabytków mauretańskiej architektury.
Oprócz trzech największych miast – Sewilli, Kordoby i Granady, równie piękne pozostałości po czasach arabskich można podziwiać w mniejszych miejscowościach. Z tych najciekawszych warto zajrzeć do m.in.:
- Jerez de la Frontera – Alcázar
- Jaén – największe łaźnie arabskie w Hiszpanii
- Málaga – Alcazaba i zamek Gibralfaro
- Almería – Alcazaba
- Antequera – Alcazaba
- Ronda – łaźnie arabskie
2. Co warto zobaczyć w Andaluzji – Málaga i jej muzea
Ciekawe muzea znajdziecie i w Kordobie i w Sewilli, ale to Málaga wiedzie prym, jeśli chodzi o ofertę sztuki współczesnej. Tutaj ma siedzibę Muzeum Picassa oraz pierwsza zagraniczna filia Centre Pompidou, w którym organizowane są ciekawe wystawy czasowe artystów XX i XXI w. Warto odwiedzić także z uwagi na architekturę. Następnie mamy Muzeum Carmen Thyssen, w którym prezentowana jest kolekcja malarstwa hiszpańskiego XIX w. z naciskiem na dzieła andaluzyjskie. Równie interesujące jest Centro de Arte Contemporáneo zlokalizowane w budynku dawnej giełdy z dziełami z drugiej połowy XX w. I jeszcze na koniec galeria malarstwa rosyjskiego Colección del Museo Ruso! W Maladze jest w sumie 40 różnych galerii i muzeów! A tematyka jest bardzo zróżnicowana – od malarstwa przez tradycje Wielkiego Tygodnia – Semana Santa po muzeum wina.
Gdzie spać w Maladze?
Bardzo fajne apartamenty znajdziecie w BeMate Málaga Centro. Trochę drożej jest w hotelu należącym do tej samej sieci Room Mate Valeria. Jeśli macie ochotę na nocleg w wyjątkowej lokalizacji, sprawdźcie Parador de Málaga przy zamku Giblarfaro.
3. Przewodnik po Andaluzji – Szlak Białych Miasteczek
Kolejny znak rozpoznawczy Andaluzji – białe miasteczka. Są wszędzie – w Sierra Nevada, na wybrzeżu. Ale te najpiękniejsze, leżące na szlaku Ruta de Pueblos Blancos znajdują się w interiorze prowincji Kadyksu, w Sierra de Grazalema i częściowo w prowincji Malagi. W sumie jest ich 19. Kilka większych to m.in. Arcos de la Frontera, Zahara de la Sierra, Grazalema z mnóstwem sklepów lokalnych rzemieślników, Ubrique, w którym dominują producenci wyrobów skórzanych, Olvera z zamkiem z XII w., Setenil de las Bodegas z domami wykutymi w skałach czy Ronda. To już większe miasteczko, bardzo turystyczne z uwagi na swoje niesamowite położenie.
4. Antequera i jej skarby
Położona na skrzyżowaniu dróg (115 km od Kordoby, 100 km od Granady i 60 km od Malagi) Antequera to kolejna ciekawa miejscowość z nieskończoną liczbą kościołów i klasztorów, pałacyków oraz arabską fortecą – Alcazaba. Jednak prawdziwe skarby kryją się w najbliższych okolicach Antequery. Na obrzeżach miasta znajduje się kompleks dolmenów wpisany na Listę Dziedzictwa UNESCO. Z kolei 15 km dalej pojawiają się krajobrazy niczym wyjęte z westernu z fantastycznymi formacjami skalnymi – El Torcal de Antquera. Przez Torcal prowadzi kilka niedługich szlaków pieszych (ten łatwiejszy 45 minut). W tym linku znajdziecie szczegóły.
Chyba najbardziej znana atrakcja znajduje się 35 km od Antquera. Caminito del Rey to jedna z najbardziej ekstremalnych tras pieszych w Europie. Zawieszona na skałach nad kanionem rzeki Guadalhorce, który ma 700 m głębokości i tylko 10 m szerokości. W sumie ma 8 km, przejście zajmuje ok 3-4 godzin. Trasa biegnie tunelami, po zawieszonych na skałach drewnianych podestach i zawieszonymi nad rzeką mostami. Ruch odbywa się tylko w jednym kierunku, do samochodu można wrócić kursującym co kilkanaście minut autobusem. Wstęp od lat 8. Bilety: 10€ i jeśli chcemy przejść z przewodnikiem (hiszp. i ang.) dodatkowo 8€. Bilety należy rezerwować ze sporym wyprzedzeniem na tej stronie.
Noclegi w okolicach antequera: Dom z basenem Cerro Brae lub domy w Cortijo Valverde
5. Niekończące się gaje oliwne
Takiego krajobrazu nie zobaczycie chyba w żadnym innym miejscu na świecie. Ciągnące się przez dziesiątki kilometrów gaje oliwne – to robi wrażenie. Tylko w prowincji Jaén rośnie 65 milionów drzewek oliwnych! To trzeba zobaczyć, a na degustację oliwy wybrać się do jednego z „oliwnych” miasteczek. Zwłaszcza że te dwa najbardziej znane pełne są renesansowych pałaców, w których obecnie mieszczą się sklepy z oliwą, hotele i restauracje. Úbeda i Baeza, bo o nich mowa, wpisane na listę dziedzictwa UNESCO, a w ich okolicach jest sporo miejsc, w których można bliżej poznać proces produkcji oliwy z oliwek.
- Museo de la Cultura del Olivo – Puente del Obispo – WWW
- Terra Oleum – Mengibar – Muzeum oliwy z plantacją stuletnich drzewek WWW
- Rutas del Olivo – ta firma organizuje degustacje oliwy, wizyty u producentów oliwy, obajzd po najpiękniej położonych uprawach, etc. Po szczegóły klikajcie tutaj
Gdzie się zatrzymać na noc? Sprawdźcie Hotel Puerta de la Luna w Baezie lub Las Casas del Consul w Úbeda.
6. Ocean, czyli najpiękniejszy odcinek wybrzeża Andaluzji
Zwiedzanie Andaluzji koniecznie trzeba połączyć z kilkoma dniami odpoczynku nad morzem. Ale właśnie, gdzie nad wybrać się nad morze, żeby było pięknie i bez turystyki mas? Z premedytacją omijam wybrzeże Costa del Sol. Owszem, jest tu kilka ładnych miejscowości i bardzo bogata oferta noclegów. Ale jest to także wybrzeże bardzo zabudowane, nie zawsze jakościową architekturą. Jeśli szukacie naprawdę wyjątkowych miejsc nad morzem, lepiej jest przejechać nad Ocean. My uwielbiamy Costa de la Luz na odcinku od Tarify w stronę Kadyksu. Fantastyczny surferski klimat, białe miasteczka i ogromne, niekończące się plaże. Szczegóły znajdziecie we wpisie z Conil de la Frontera. Równie piękne plaże znajdują się w prowincji Huelvy w okolicach Parku Narodowego Doñana, w miejscowości Mazagón.
Jest jeszcze jeden odcinek wybrzeża Andaluzji, który warto rozważyć na kilkudniowy pobyt. To Cabo de Gata w prowincji Almerii. Ten chroniony obszar to praktycznie pustkowie – surowe, wulkaniczne skały schodzą wprost do kryształowo-czystego morza. Uroku okolicom dodają mikroskopijne osady rybaków. Dodatkową atrakcją dla dzieci będzie wyprawa na pustynię Tabernas (50 km od Cabo de Gata), gdzie w latach 60-tych Sergio Leone kręcił westerny z Clintem Eastwoodem. Tu powstała m.in. Trylogia dolarowa. Do tej pory zachowały się 3 osady, które w sezonie można odwiedzać, a główną atrakcją są pokazy i przedstawienia:
Pomysł na nocleg w okolicach? Parador de Mojacar lub Cortijo El Paraiso
7. Parki Narodowe w Andaluzji
Na terenie Andaluzji znajdują się 3 parki narodowe, z których jeden został utworzony całkiem niedawno. Bardzo polecam jadąc z Granady w stronę wybrzeża zjechać w stronę Sierra Nevada. Być może sam teren parku to atrakcja dla tych, którzy lubią wędrówki górskie. Ale na pewno warto zajrzeć do uroczych miejscowości Alpujarra, czyli wschodnich stoków Sierra Nevada – Pampaneira, Pitres czy Trévelez.
Park Narodowy Doñana to z kolei mokradła i wydmy rozciągające się wzdłuż ujścia rzeki Guadalquivir z jednej strony i wzdłuż oceanu z drugiej. To schronienie wielu gatunków ptaków, w tym flamingów czy orła iberyjskiego. Na terenie parku mieszkają także zagrożone wyginięciem rysie iberyjskie. Park zwiedza się samochodem terenowym w zorganizowanych grupach z przewodnikiem. Wizyty rozpoczynają się w El Acebuche lub w Sanlúcar de Barrameda – wtedy do parku dopływa się statkiem. Szczegóły na stronie CV El Acebuche oraz na stronie Visit Doñana.
Najmłodszy Park Narodowy Andaluzji to Sierra de las Nieves – utworzony w 2021 r obejmuje najwyższe partie Sierra de Ronda. Są to wzniesienia dochodzące do 2000 m n.p.m. z prawie 15000 gatunkami roślin i drzew! W Parku znajdziecie liczne szlaki piesze i dosyć sporą ofertę noclegów w duchu zrównoważonej turystyki.
8. Zwiedzanie Andaluzji – wyjątkowe noclegi i pięknie położone hotele
Gdzie szukać ciekawych miejsc noclegowych w Andaluzji? Oferta noclegów jest przeogromna, ale jak to bywa w regionach bardzo turystycznych, nie zawsze są to miejsca ładnie położone czy ciekawie zaprojektowane. Żeby urozmaicić podróż po Andaluzji warto pokusić się o nocleg na andaluzyjskiej wsi w tradycyjnym cortijo. Cortijo to nic innego jak budynki posiadłości ziemskiej. Czasami nazywanej także finca. Często mieszczą się przy stadninie koni, co może być dodatkową atrakcją dla dzieci. Tego typu hotele znajdziecie w niedalekiej odległości od ciekawych miast np. Granady, Rondy czy Malagi lub na terenie parków narodowych Sierra Nevada czy Sierra de las Nieves.
Mogą to być hotele czy domy na wynajem bardziej rustykalne, jak na przykład Cortijo Pulgarin Bajo (50 min od Malagi) lub Cortijo Prado Toro (Alpujarra w Sierra Nevada niedaleko Granady) lub bardziej ekskluzywne jak np. B Bou Hotel Cortijo Bravo w Velez-Malaga.
A jeśli nie cortijo to może nocleg w zamku? Sprawdźcie Hotel Castillo de Monda – 40 km od Malagi (15 min samochodem od Marbelli). Zawsze też sprawdzą się hotele z sieci Paradores. Na przykład ten w Granadzie tuż przy Alhambrze – Parador de Granada.
Co jeszcze warto zobaczyć w Andaluzji – pomysły na zwiedzanie
Więcej inspiracji z Andaluzją w tle znajdziecie w tych postach na blogu:
Zwiedzanie Granady praktycznie
Wakacje na Costa de la Luz w prowincji Kadyksu